Wanneer is het tijd om iets te veranderen in je leven? Meestal geeft ‘iets’ in ons aan dat het tijd is om iets te wijzigen en van koers te veranderen maar wanneer ga je over tot handelen? Wat is wijsheid? Verander je de bergen of soms misschien toch de manier van hoe je naar de bergen kijkt? Veranderen we onze omgeving, baan of partner of doen we er beter aan om onszelf aan te pakken?
Hoe weet je wat je moet veranderen en hoe pak je dat aan, iets veranderen? Ga je over tot doen? Van zelfhulpboeken, therapeuten, diëten, cursussen en het maken van nieuwe plannen en voornemens? Ondanks dat deze aanpak snel nieuwe inzichten geeft, zijn die veranderingen naar mijn idee echter maar tijdelijk omdat ze niet vanuit je eigen wijsheid ontstaan maar vanuit de theorieën en ervaringen van een ander. Ik geloof in veranderingen die langer kunnen groeien. Processen die je de tijd geeft om zich te ontwikkelen totdat er iets in je kantelt en het daardoor een ommekeer wordt. Iets dat in jezelf wijzigt als een wijzer van een kompas die opeens beseft dat hij per ongeluk de verkeerde richting heeft aangegeven. Werkelijke verandering gaat langzamer en onbewuster, dieper van binnen, ver weg van verstand of nieuwe externe kennis.
Veranderen mag tijd kosten
Die ommekeer kan in ons allen plaatsvinden. Het is echter de vraag of je bereid bent om het ook werkelijk te laten gebeuren. Ommekeer betekent namelijk dat je bestaande zekerheden wellicht moet loslaten en dat je je leven zoals je het kent, transformeert in iets nieuws. Het goede nieuws is dat het oké is om daarvoor je tijd te nemen. Langzaam je eetpatronen veranderen bijvoorbeeld of vaker thuis yoga beoefenen. Door het rationele uit de verandering te halen, haal je ook het moeten uit de handeling. Je geeft dat wat je wilt veranderen, steeds meer ruimte en aandacht waardoor het groter kan worden in plaats van dat alles in een keer anders moet. Het interessante aan een ommekeer is dat het eigenlijk niet te stoppen is. Het is sterker dan de ratio, die graag controle houdt over dat wat bekend is. De ommekeer schudt je langzaam wakker na een lange winterslaap en stuurt je, of je nou wilt of niet, een nieuwe richting op. Echter je moet wel bereid zijn om er naar te luisteren en vooral door ons doen vergeten we dat wel eens. You are a human being, not a human doing 
Verwarring kan je verder helpen
Toen ik vorig jaar een stapel oude dagboeken terug las viel het me op dat, in meer dan 25 jaar leven in woorden, vooral de ‘ommekeren’ interessant waren om te lezen. De momenten in je leven waarop je opeens doorkrijgt wat er in je speelt, dat de koers wijzigt en je een nieuwe kant opgaat. Momenten die vooraf gaan aan impasse, frustratie, verdriet, onvermogen en onzekerheid omdat je niet kan bedenken of zien welke richting te gaan. En hoe ouder je wordt, hoe meer je leert vertrouwen op je eigen kompas waardoor je je steeds beter door nieuwe levensfases heen manoeuvreert. De ‘ommekeren’ van echt jezelf willen worden, in het hier en nu leren leven en je leven naar eigen beeld creëren.
Moeiteloos wordt het leven als je afstemt op je ziel en de richting die het wilt gaan
Vroeger gaf ik achteraf elk dagboekje een titel en ik besefte me nu pas dat de titels eigenlijk het thema van de ommekeer van die periode was. Tegenwoordig schrijf ik nog maar weinig op. Misschien omdat er minder thema’s in mijn leven spelen en mijn leven dus meer zijn constante richting heeft gevonden. Ik besefte deze week echter dat er nog steeds ‘ommekeren’ in me plaatsvinden. Kleiner en minder heftig dan vroeger maar ik blijf veranderen en soms hou ik ook langer vast aan iets dat uiteindelijk niet meer voor me werkt. Het boekje van nu zou misschien wel ‘moeiteloosheid’ mee krijgen. Het gevoel dat ik tegenwoordig bij zo veel dingen in mijn leven ervaar, dat dingen vanzelf gaan. Na een leven vol uitdagingen, vechten, overleven en doorzetten, is er iets definitiefs veranderd in me. Ik verander niks meer. Ik bedenk niks meer van hoe iets zou moeten zijn. Ik heb geen behoefte aan nieuwe informatie, zelfhulpboeken, theorieën of therapeuten. Puur door het besef dat alles er al is. Niks hoeft anders te zijn dan het al is. En ergens in die sfeer leer je vertrouwen op dat wat je nodig hebt, naar je toe komt. Het is soms lastig in de samenwerking met anderen, dat het lijkt alsof je niet tot actie over gaat en afwacht maar voor mijn gevoel laat ik juist los en laat ik ontstaan. Dat ik dingen niet probeer te sturen, te forceren of te bedenken maar dat ik dingen vanzelf wil laten komen. Zoals een bloem vanzelf uit de grond komt als de tijd er klaar voor is.
Toon Hermans zei het al een keer; Hij zocht het geluk, het grote ‘het’ , in het dal, aan de top en toen hij het zoeken moe werd, toen kwam het naar hem toe. Loslaten. Dat is ook een thema. Hoe meer ik laat, hoe meer ik leer vertrouwen op het universum om me heen, hoe meer ik werkelijk ontspan in mijn zijn, hoe meer massages ik neem, hoe minder ik moet, hoe makkelijker ik in mijn dagelijkse yoga houdingen opeens kom. Niet omdat ik elke dag hard oefen maar simpelweg door los te laten, wat ik al die jaren heb vastgehouden. Ik krijg zo veel gedaan wat ik me voorneem. Niet omdat ik elke dag zo hard werk, maar wel omdat ik elke dag focus op waar mijn hart in ligt. Moeiteloos wordt het leven als je je afstemt op je ziel en de richting die het wilt gaan.
Probeer de verandering in jezelf te maken waardoor het een ommekeer wordt
Vaak verandert het gevoel van onvrede niet door de dingen om ons heen te veranderen maar wel door werkelijk een ommekeer in onszelf toe te laten. Misschien voel je er al tijden een aankomen en weet je dat je iets moet veranderen om trouw te blijven aan jezelf. Neem wat vaker tijd om naar je eigen innerlijke stem te luisteren om te voelen wat je te doen staat. Probeer het niet te veel buiten jezelf te veel te vinden. Zoals ik de stem van mijn leraar in India steeds weer in me hoor zeggen;
‘Go inside my friend. Sit, be quiet and listen. You are already wise’.
