Een van de leukste en tevens moeilijkste houdingen in de yoga zijn waarschijnlijk wel de omgekeerde houdingen. Deze worden ook wel inversions genoemd, en dit zijn die asana’s waar je met je hoofd lager komt dan je hart. Denk aan de hond, voorwaartse buigingen, schouderstand, hoofdstand of iets eenvoudiger met de benen tegen muur.
Omdat het lichaam in zo’n overtrouwde setting komt, vergroot het onze focus en concentratie, zowel fysiek als mentaal. Voor veel mensen, is de eerste reactie op inversions, dat van angst. Omgekeerd staan voelt niet veilig en wellicht herken je het zelf, er ontstaat angst om te vallen of blessures op te lopen. Zelfs yogadocenten hebben hier last van waardoor de moeilijkere omgekeerde houdinge in veel lessen bijna nooit aan bod komen.
Wat je kan leren van omgekeerde houdingen
Zonde want, naast de vele gezondheidsvoordelen, leren omgekeerde houdingen je op verschillende vlakken veel over jezelf. Allereerst over een goede alignment in je lichaam. Met de juiste techniek kan je leren, hoe de verschillende delen van je lichaam met elkaar verbonden zijn (bewegingsketens) en vanuit waar de aansturing ontstaat. Dit helpt je om ook in staande houdingen een goede lichaamshouding te vinden en daardoor veel klachten, die in de rug of nek ontstaan, op te lossen.
Als je deze asana’s echt eens wilt leren, heb je meer tijd nodig. Ik organiseer hierom af ten toe up-side down workshops. Hierin is er ruimte voor een stukje theorie, techniek en tijd om inzicht te krijgen in hoe de beweging omgekeerd aangestuurd wordt. In een workshop maken we eerst gebruik van een schouderbankje, waar je lange tijd omgekeerd in kan komen. Hierdoor kan je steeds meer in rust bekend raken met wat echt een ‘goede alignment’ is. Het komt regelmatig voor dat ik iemand in een omgekeerde houding ‘recht’ zet en die persoon het eerst vooral als scheef staan ervaart. Het heeft dus tijd nodig om ons lichaam nieuwe informatie te geven, zodat je het later ook zonder hulpmiddel zelf kan aansturen. In de Critical Alignment therapie, helpen o.a. dit soort oefeningen mensen af van allerlei vervelende rug- en nekklachten.
Gezondheidsvoordelen van inversion
Het regelmatig doen van inversion helpt je dus een gezonde en sterke houding te ontwikkelen. Het stimuleert verder de bloedcirculatie, helpt de spijsvertering, stimuleert je (omgedraaide) organen en stimuleert de aanmaak van hormonen die zowel voor vitaliteit als voor balans zorgen in je hoofd.
Vertrouwen creëren als docent
Maar naast de lichamelijke aspecten, is wellicht het verkennen van je grenzen nog wel het meest interessante aan up-side down houdingen. Als docent heb je daar ook een belangrijke rol in. Je moet enerzijds veiligheid creëren en anderzijds mensen uitdagen iets nieuws te proberen. Dat betekent dat je op de juiste manier ingaat op angst maar ook laat ervaren dat angst te overwinnen is met vertrouwen. Vertrouwen in jou als docent, in hoe de hulpmiddelen kunnen helpen en last but not least, in zichzelf.
In een groep reageren mensen ook verschillend op het doen van deze houdingen. Als je als docent mensen hierin begeleid kan het helpen om meer inzicht in de dosha’s of constituties te ontwikkelen. Hierdoor kan je reacties herkennen en snap je ook meer en meer wat deelnemers in je les nodig hebben. In een groep zal je dus op verschillend manieren support moeten geven.
Hoe reageer jij in de les op inversions?
Vanuit de Ayurveda- en yogatheorie onderscheiden we drie types:
Vata (lucht)
Als deze types vertrouwen hebben in hun eigen kracht, dan hebben ze juist met hun vaak lichte en slanke lichaam, de optie om makkelijk omhoog te komen. Veel Vata mensen hebben vaak van nature een recht postuur waardoor ze goed in evenwicht kunnen komen, mits ze bewust blijven van hun lichaam en het aanspannen van alle spieren. Heeft een Vata geen vertrouwen in zijn kracht, dan ontstaat gelijk angst bij het noemen van het woordje hoofdstand. Vata mensen zijn wel nieuwsgierig om de houdingen te proberen, maar een stukje uitleg, techniek en vertrouwen scheppen kan helpen om verwarrende of angstige gedachten te kalmeren. Proberen om het denken te verstillen is de grootste uitdaging. Een Vata raakt het eerste gedesoriënteerd, mist gronding en stabiliteit, denkt in allerlei scenario’s waar het fout gaat. DE grootste uitdaging van een Vata is om verbonden te blijven met het lichaam. Druk ervaren, de rust van de adem, het gewicht gelijkmatig leren verdelen, het aanspannen van het lichaam, het vinden van balans. Uiteindelijk geven omgekeerde houdingen Vata’s het gevoel dat ze wel kracht hebben en dat ze daarop kunnen vertrouwen.
Pitta’s (vuur)
vinden omgekeerde houdingen leuk! Ze willen graag uitgedaagd worden. Ze zijn gewend om uit hun comfortzone te komen en hebben genoeg zelfvertrouwen om de uitdaging aan te gaan zonder angst om te falen of te vallen. Gaat een Pitta echter te ver, dan hij heeft hij de neiging om over die grens te gaan. Dit zijn dus de types die al enthousiast in de houding staan voordat je uitleg klaar is. Maar ook die vallen, blessures oplopen en de week erna klagen over nekpijn na de les of dat die houdingen toch niet goed voor je kunnen zijn. Aan de ene kant wil je Pitta’s stimuleren om de houdingen verder te verkennen en aan de andere kant kunnen Pitta’s geduld oefenen om in rust, beheerst en met het nodige lichaamsbewustzijn in de houdingen te komen. Dat betekent duidelijke uitleg en regels afspreken. Bijvoorbeeld, niemand gaat met de benen omhoog, totdat we bij stap 2 zijn aangekomen. Dit om te voorkomen dat mensen te snel gaan. Vallen geeft namelijk onrust en creëert nog meer angst bij mensen die er al tegenop zien om in de houding te komen.
Kapha’s (aarde)
moeten meestal wat gestimuleerd worden. Dit zijn ook de mensen die niet zo snel in een workshop zullen volgen. Ze zien het nut niet echt in van het leren van de houding. Ze bewegen net wat langzamer omhoog terwijl andere deelnemers al de voeten de lucht in hebben. Maar een keer in beweging, ervaren Kapha’s de lol van omgekeerde houdingen. Ze hebben de rust om goed naar de instructies te luisteren, hun gegrondheid voorkomt dat ze angstig zijn, ze hebben het geduld om hun evenwicht te zoeken en voelen dat ze kunnen vertrouwen op hun fysieke kracht. Hierdoor kunnen ze vaak lang in de houding blijven. Dit kan een diep gevoel van rust geven maar ook waardering omdat deze stabiliteit, zowel respect als vertrouwen oproept bij anderen die wat meer wiebelen.
Life begins at the end of your comfort zone
Inversion helpen je dus eigenlijk vooral om iets te doen dat wellicht buiten je comfort zone ligt (zowel in het meer als minder doen in de houding). Want hoe vaak doen we dingen nog die ons uit die veiligheid trekken? We zijn, op en van de mat af, bang om te vallen, te falen, voor gezichtsverlies en we laten onze angst of ego regeren door ervaringen uit het verleden erbij te halen. We like to play it save. Maar hoe blij kan je worden als je soms toch iets nieuws probeert en leert, je stapje voor stapje verder komt. Als je kan groeien en je het leven niet alleen vanuit jouw veilige kader ervaart, maar misschien wel met een nieuw perspectief?
Naarmate we meer kracht ontwikkelen voor de houdingen, we meer en meer bewustzijn, evenwicht en innerlijk balans ontwikkelen, des te meer kunnen we de meer subtiele effecten van deze houdingen voelen. We krijgen als het ware een nieuw perspectief vanuit waar we de wereld kunnen zien, zowel van buiten als vanbinnen. Omgekeerde houdingen zijn tegelijkertijd zeer rustgevend als enerverend.
Yoga geeft ruimte om jezelf subtiel te veranderen
Het proces om iets nieuws te leren, verruimd ons. En als we op de mat komen tijdens de yogales, dan is het strekken van je lichaam al een manier om uit je comfort zone te komen om meer ruimte in jezelf te creëren. We geven een subtiele boodschap aan onszelf af, het is mogelijk om te veranderen! We beslissen zelf of we vast willen zitten of niet. De boodschap dat het verleden onze toekomst niet hoeft te bepalen. In dit moment kunnen we bepalen, om aan te gaan wat nu nodig is. Ben je ooit gevallen? Dan hoeft dat dus nu niet weer te gebeuren. Zolang je maar weet wat je aan het doen bent. Een les met inversions geeft een zelfverzekerd, gecentreerd en stabiel gevoel en helpt je om de wereld om je heen aan te gaan. Dus ook al voelen deze houdingen soms uitdagend, spannend of ‘a bridge to far’, neem kleine stapjes en de rust om de houdingen te begrijpen en te verfijnen.
Kijk hier voor het aanbod van workshops.
